Executeur (testamentair) benoemen

door Marion Hermans

Wilt u een executeur benoemen? Schakel een professionele executeur (testamentair) oftewel boedelgevolmachtigde in om de nalatenschap goed en snel af te wikkelen.

De in het testament benoemde executeur (ook wel executeur testamentair of testamentuitvoerder genoemd) is verantwoordelijk voor de afhandeling van de nalatenschap.
Na aanvaarding van zijn benoeming kan de executeur beginnen met zijn werkzaamheden.

Hij of zij zorgt ervoor dat de erfgenaam of erfgenamen krijgen waar ze volgens het testament recht op hebben.
De executeur maakt de nalatenschap klaar voor verdeling en draagt het te verdelen vermogen over aan de erfgenaam of erfgenamen.

Drie soorten executeurs

Vroeger werd een executeur een executeur testamentair of testamentair executeur genoemd.
Tegenwoordig spreken we over een executeur, of specifieker: over één van de drie soorten executeurs:

• De uitvaartexecuteur of begrafenisexecuteur (één ster executeur) regelt uitsluitend de begrafenis of crematie.
• De beheersexecuteur (twee sterren executeur) heeft de taak om de nalatenschap te beheren en de schulden te voldoen.
  Na het inventariseren van de bezittingen en schulden, regelt hij de administratie, zorgt voor de betalingen van schulden en informeert de erfgenamen.
  De verdeling van de nalatenschap valt niet onder zijn verantwoordelijkheid.
• De executeur-afwikkelingsbewindvoerder (drie sterren executeur) heeft de bevoegdheid om de complete nalatenschap af te wikkelen. Dus bijvoorbeeld ook de verkoop van het huis. De executeur-afwikkelingsbewindvoerder heeft verder dezelfde bevoegdheden als de beheersexecuteur, en mag daarnaast tevens de nalatenschap verdelen tussen de erfgenamen.

Taken executeur (testamentair)

In de wet is vastgelegd wat de taken en bevoegdheden van de executeur inhouden. Ook worden deze beschreven in het testament. De taken houden onder andere in:

• Het opmaken van een boedelbeschrijving, deze wordt opgesteld om inzicht te krijgen in enerzijds de bezittingen en anderzijds de schulden.
  Download een voorbeeld-boedelbeschrijving (in Excel)
• De executeur heeft de plicht de erfgenamen regelmatig te informeren over de voortgang in de afhandeling van de nalatenschap.
• Nalatenschap beheren: tijdens de gehele afwikkeling beheert de executeur de nalatenschap.
  Wanneer er schulden zijn, dan zal de executeur deze betalen. Wanneer er onvoldoende liquide middelen voorhanden zijn, mag de executeur zaken verkopen om de schulden te voldoen.
  Na de voltooiing van zijn werkzaamheden maakt de executeur een overzicht van alle ontvangsten en alle uitgaven en daarnaast van zijn werkzaamheden. Dit verslag noemt men een rekening en verantwoording.
• Als de executeur tevens afwikkelingsbewindvoerder is mag hij ook zorgen voor de verdeling van de netto nalatenschap onder de erfgenamen.

Erfgenaam benoemen als executeur

In principe mag iedereen worden benoemd tot executeur. Zo kiezen sommige mensen voor iemand die dichtbij hen staat, zoals een partner of kind.
Toch wil en kan niet iedereen de rol van executeur op zich nemen. Het vraagt veel tijd en deskundigheid.
Wellicht heeft u geen directe familie die u kunt benoemen, of wilt u familiekwesties voorkomen. 

In uw testament legt u vast wie de executeur wordt. Ook de rechten en plichten van de executeur worden hierin opgenomen. Uw wensen aangaande de afwikkeling kunt u ook deels vast laten leggen.
Het is verstandig om dit vooraf met de door u aangewezen executeur te bespreken.

Professional benoemen als executeur

In beginsel zijn alle erfgenamen gezamenlijk bevoegd en verplicht om de nalatenschap af te wikkelen.
Dat betekent dat één weigerachtige of trage erfgenaam alles kan vertragen of in het ergste geval zelfs het proces kan stilleggen. 

Het aanstellen van een professionele executeur kan zeker bij complexe nalatenschappen verstandig zijn, vooral ook wanneer er sprake is van verschil in zienswijze binnen de familie of wanneer er sprake is van verre familieleden.

Erfgenamen benoemen professional als executeur: boedelgevolmachtigde

Het komt vaak voor dat erfgenamen een professional benoemen die niet als executeur in het testament is vermeld.

Na overlijden gaan de nabestaanden aan de slag met de afwikkeling van de nalatenschap. Het gebeurt regelmatig dat men hierin vastloopt.
Het afwikkelen van een nalatenschap is voor de meeste mensen geen dagelijkse bezigheid en er komt heel wat bij kijken.

Vraag je hulp aan een professional die niet bevoegd is vanuit een benoeming in het testament dan noemen we dat een boedelgevolmachtigde.

Werkwijze boedelgevolgmachtigde

Als eerste maakt de notaris een boedelvolmacht op. Hiermee kan de professional aan de slag.

De professionele executeur stelt daarna een boedelbeschrijving op (dat is de financiële situatie op dag van overlijden), betaalt de schulden, doet de aangifte erfbelasting en maakt de nalatenschap klaar voor verdeling.

De boedelgevolmachtigde informeert de erfgenamen op regelmatige basis en neemt hen mee in het proces van de afwikkeling.

Verschil tussen executeur en levensexecuteur

Een executeur heeft de taak om de nalatenschap van een overledene af te wikkelen. Hij krijgt deze juridische bevoegdheid pas na het overlijden. Wanneer iemand bijvoorbeeld dement of ernstig ziek is, dan mag de executeur zijn taken nog niet uitoefenen.

Een levensexecuteur mag dit op basis van volmacht wel. Een levensexecuteur handelt dus al tijdens het leven, een executeur wordt hiertoe pas bevoegd na het overlijden.